Omurga Kırıkları

Omurga yaralanmaları hafif bir yumuşak doku travmasından omurga kırığı ve omurilik yaralanmasına kadar çeşitli şiddette olabilir. Omurga kırık ve çıkıkları omurilik yaralanmasına ve dolayısıyla felçe neden olabilir.

Kırıkların % 10 ‘u boyun omurlarında, %80 ‘i sırt ve bel omurlarında ve geri kalanı daha aşağı bölgelerde görülür. En sık yaralanan bölge omurganın en hareketli bölgesi olan sırt ve bel omurlarının birleştiği (12. sırt omuru ve 1. bel omuru) yerde görülür.

Omurga kırıkları 3 şekilde olabilir.

En sık görülen tipi kırık omurun ön kısmının çöktüğü ‘çökme kırıklarıdır’. Eğer omurga üzerine binen yük daha da şiddetli ise o zaman omurun orta ve arka kısmı da kırılabilr ve kırık parçaları omurilik kanalına doğru yer değiştirip omuriliği zedeleyebilir. Bu tip kırıklaradapatlama kırığı denir. Patlama kırıklarında omurilik yaralanması ve felç sık görülmekle birlikte her patlama kırığı felce ya da omurilik yaralanmasına neden olmaz. Kırıklar genellikle tek bir omurda olmakla beraber %20-30 oranında ardışık veya ardışık olmayan birden fazla omuru da içerebilir.

Çıkıklar ve Kırıklı-Çıkıklar: Omurga üzerine binen yükler daha da artarsa o zaman kemikde kırıkla birlikte omurları birbirine bağlayan ve bir arada tutan yumuşak dokular, disk ve bağlarda ve eklemlerde de yaralanma olabilir . Bu durumda iki omurun birbiri ile bağlantısı kopar ve omurga çıkığı meydana gelebilir. Omurga çıkığı nadiren sadece yumuşak dokuların yaralanması ile oluşan sırf çıkı olarak görülürken sıklıkla omur kırığı ile birlikte kırıklı-çıkık olarakda görülür. Bu iki tip yaralanma ile birlikte omurilik yaralanması çoğu zaman gelişir ve en tehlikeli yaralanma şeklidirler.Aynı zamanda çıkık ve kırıklı çıkıkların iyileşmesi sadece kırıklara göre çok daha zordur. Bu nedenlerden dolayı çıkık veya kırıklı çıkıklar çoğunlukla cerrahi tedavi gerektirirler.

Erken dönemde bulgular yaralanmanın şiddetine ve yerine göre değişir. Boyun, sırt, bel ağrısı, kas spazmı başlıca bulgulardır. Omurilik yaralanması da var ise uyuşukluk, kol ve/veya bacaklarda hissizlik, kuvvet kaybı, idrar, büyük abdest kaçırma, yapamama gibi çeşitli şikayetler olabilir.

Geç dönemde ise sinir yaralanması olmayan hastalarda yeterli tedavi uygulanmaz ise omurga da kamburluk (kifoz) oluşması ve bunun yaratabileceği şiddetli ağrı en sık görülen şikayettir.

Omurga kırıklarının en sık nedeni trafik kazalarıdır. Bunu dışında düşmeler özellikle yüksekten düşmeler, ateşli silah yaralanmaları, spor kazaları, kemik erimesi (Osteoporozu) olan yaşlı hastalarda, omurga tümörü olan hastalarda ise bu hastalıkların etkilediği omurga kemikleri zayıfladığı için ciddi kırıklar oluşabilir.

3- Manyetik Rezonans görüntüleme (MRG): Omuriliğin ve yumuşak dokuların değerlendirilmesinde en iyi yöntemdir.

Tedavi, omurilik yaralanması olmayan hastada ağrının kontrolü ve omurganın bütünlüğünün sağlanması, restore edilmesini amaçlar. Yaralanmış omurga da tahribatın zaman içinde ilerleyerek kamburluğa yol açmasını ya da artan kamburlukla omurilikte başta olmayan bir yaralanma olmasını engellemek başlıca amaçlardır.

Omurilik yaralanması olan hastada ise yaralanmaya neden olan kemik basısı, omurilik sıkışması gibi durumlar acil olarak en kısa sürede düzeltilmeye çalışılır. Bu tedavinin erken dönemde uygulanması özellikle kısmi felci olan hastalarda önemlidir. Çünkü kısmi felç olan hastaların iyileşme şansı daha yüksektir. Tam felç gelişmiş hastalarda ise iyileşme şansı daha azdır. Ancak bu hastaların da erken rehabiltasyonu için kırık omurganın süratle rekonstrükte edilmesi ve bütünlüğünün kazanılması gerekir.

Kırıkların iyileşmesi için bir tesbit gereklidir. Özellikle çökme kırıklarında, omurilik yaralanması ve yumuşak doku-bağ dokusu yaralanması olmayan hastalarda korse tercih edilir. Amaç dışarıdan tesbit ile kırığın iyileşmesini sağlamak ve omurganın daha fazla çöküp omurilik basısı yapmasını ve kamburluk gelişmesini önlemetir. Korse süresi genellikle 3 aylık bir süredir.

Kırık omurganın Titanyumdan yapılmış enstrümanlar kullanarak tesbit edilmesi ve aynı zamanda dondurulmasıdır. Bu işlem omurganın ön veya arka tarfından yapılabildiği gibi bazen her iki tarafında dondurulması gerekebilir. Füzyonun sağlanması aylar sürebilir. Aynı zamanda omurilik yaralanması olan hastalarda omuriliği sıkıştıran kemik parçalarda cerrahi girişim sırasında temizlenebilir.

Bazı seçilmiş çökme kırıklarında, osteoporoz veya tümöre bağlı kırıklarda ve bazı patlama kırıklarında uygulanabilen tedavi yöntemidir. Lokal anestezi altında uygulanabilir. Ciltte yapılacak küçük kesilerden omurgaya geniş iğneler ile girip kırığın düzeltilmesi ve içine kemik çimentolar koyarak omur güçlendirilir.